Als je in Marokko bent ontkom je niet aan een bezoekje aan een van de vele pottenbakkerijen. Hier bezochten we er een in Tamegroute, in het zuiden des lands.
Bij een bezoek aan een bestemming in het Midden-Oosten zullen de enorme hoeveelheden keramiek je niet ontgaan. Potten, vazen, bakjes, bekers schalen en schaaltjes; je komt ze overal in alle maten en kleuren tegen. Een stopje bij een pottenbakkerij hoort er dan ook bij en geeft interessante achtergrondinformatie over het ambacht uit deze regio. In Marokko bijvoorbeeld bezoeken we verschillende pottenbakkers. Natuurlijk gaan we in Fès op bezoek bij het nationale pottenbakkersgilde waar ze naast gebruikskeramiek ook bedreven zijn in mozaïeken. Tafelbladen, wastafels, vazen en lampen, allemaal zeer kunstzinnig gemaakt en erg fraai om te zien. Fès is van oudsher een handelsstad en ook bij het pottenbakkersgilde voert ‘handel’ de boventoon hetgeen ons enthousiasme voor de waar enigszins doet afnemen. Maar dan komen we in Zuid Marokko. Hier wordt middenin de alom aanwezige Berbercultuur naast de reguliere keramiek ook typisch ‘Tamegroute groen’ geproduceerd. Dit heeft de status die wij kennen van ons eigen Delfts blauw. Heel divers servies en andere keramische huisraad, maar ook dakpannen worden in Tamegroutegroen vervaardigd.
Naast het Tamegroute groen zijn ook alle andere kleuren ruim vertegenwoordigd in de werkplaatsen en we vergapen ons aan mooie keramische stukken in saffraangeel en indigoblauw. Bassou ontvangt ons hartelijk in zijn pottenbakkerij die door zes families wordt gerund. Ondanks het feit dat het zondag is wordt er hier volop gewerkt. Van de gladheid die we in de ateliers van Fès hebben gezien is hier geen sprake. Chaos, stof en noeste arbeid voert hier de boventoon. Ook door kinderen wordt er hard gewerkt. Bassou’s jongste zoon slaat met een grote steen het grijze mangaansteen tot gruis zodat het straks als verf op het keramiek kan worden gesmeerd. Na het bakken zal dit mangaan de beroemde groene tint afgeven. Bassou laat ons het proces zien vanaf de klei tot het resultaat dat uit de bakovens komt. In een piepklein atelier in een grot bedient hij met zijn benen onder de grond de draaischijf. “Dat is koeler“ zegt hij en het scheelt veel ruimte. In ‘no time’ heeft hij een prachtig mini-tajinesetje geproduceerd. Echt vakmanschap. De klei wordt gebakken in ovens. Dit zijn een paar uitgehouwen nissen in de wand. Het vuur wordt aangestoken met droge palm- en maisbladeren en opgestookt tot 1200 graden. Na 36 uur zijn de baksels klaar. Onlangs heeft de familie twee grote gasovens gekregen uit Europa. Dat vergemakkelijkt het zware stookproces.
Natuurlijk komen we aan het einde van de rondleiding in het magazijn terecht. Propvol en net zo stoffig als de rest van de omgeving. Een schril contrast met de glimmende showrooms van Fès. Bassou benadrukt het feit dat de potterij een coöperatie is van eerlijke en hardwerkende mensen en ondanks het feit dat we ons hadden voorgenomen om niets te kopen kunnen we de verleiding niet weerstaan en verlaten we het pand met mooie, kleurige keramische bekers en schaaltjes. Bij het verlaten van het magazijn zien we propvolle kratten staan, gevuld met schaaltjes, potjes en van alles en nog wat. Klaar voor transport naar de toeristenwinkels naar het noorden ..... Naar Fès misschien?
©Dionne Delnoy
Zin om naar Marokko te gaan? Zie onze rondreizen naar Marokko.