In november was ik in Cairo en ging ik eens kijken hoe het ervoor stond met het ‘Grand Egyptian Museum’, ook wel GEM genoemd. Al heel lang kijken we reikhalzend uit naar de opening van dit nieuwe museum, maar … wanneer gaat dat gebeuren?
Het huidige ‘Egyptian Museum’ op het Tahrirplein in downtown Cairo is geopend in 1902 en puilt al geruime tijd uit van de prachtige oud-Egyptische items. Mede door ruimtegebrek kunnen deze helaas niet allemaal goed getoond worden.
Het plan om een nieuw museum te bouwen dateert uit 2002. ‘n Groot deel van de collectie van het Egyptian Museum zal hiernaartoe verhuizen zodat het goed tentoongesteld kan worden. Voor wie gehecht is aan het oude charmante rode gebouw midden in Cairo is er goed nieuws: ook na de opening van het GEM zal dit museum, na een grondige renovatie, in gebruik blijven en zal er nog heel veel moois te zien zijn.
Het was niet zo moeilijk een goede plek voor het GEM te vinden. Aan de rand van de stad, vlakbij de piramides werd een stuk woestijn klaargemaakt voor de bouw van dit immens grote museum en in 2005 werd de eerste steen door de toenmalige president Hosni Mubarak gelegd. Vanwege onder andere financiële en politieke redenen (denk aan de revolutie in 2011) liep de bouw enorme vertragingen op.
Nu, 18 jaar later, is het gebouw klaar, maar wordt er onder meer nog druk gewerkt aan onder andere de infrastructuur. Zo wordt er een ongeveer 2 kilometer lange weg aangelegd die rechtstreeks naar de piramides op het plateau van Giza leidt. Ook komt er een metrostation.
Enfin, de opening laat dus nog op zich wachten. Wel kun je al een kijkje nemen in de grote welkomsthal en een indruk krijgen van hoe het er straks uit zal zien. Online boek ik een entreeticket inclusief toertje onder leiding van een gids. Ik word om 12 uur verwacht. Aangezien ik midden in Cairo logeer en dus het drukke stadsgewoel uit moet reserveer ik een taxi die me naar Giza brengt. Gelukkig zijn er onderweg geen files en zo kom ik veel te vroeg bij het GEM aan. Dat geeft me de gelegenheid alvast wat rond te kijken. Er staan nog geen rijen voor de loketten, sterker nog, ik ben nu een van de weinige bezoekers. Als het museum eenmaal echt geopend is zal het grote plein voor het museum wel vol staan met toeristen.
Uiteraard maak ik foto’s maar dat is niet overal toegestaan. Bij de trappen aan de linkerkant die leiden naar de expositieruimtes die nu nog niet toegankelijk zijn mag het bijvoorbeeld niet. Op die trappen zijn beelden geplaatst van farao’s. Later zie ik dat ik hiervan toch ‘per ongeluk’ wat plaatjes heb geschoten ...
Aan de rechterkant van de hal zijn winkels, restaurantjes en coffeeshops en er is een infobalie. Om 12 uur komt gids Mira mij en 7 andere mensen verwelkomen en begint de Engelstalige toer. Ze vertelt over hoe het museum gebouwd is en waaróm het zo gebouwd is.
De voorgevel van het gebouw is opgetrokken uit albast (of albaster), een lichtdoorlatende steensoort die in Egypte veel voorkomt.
De piramidevormige hoofdingang wordt gestut door zwarte kolommen waarin het woord ‘Egypte’ in vele talen staat geschreven. Zowel aan de buitenkant als aan de binnenkant wordt de hoofdingang geflankeerd door zwarte stenen versierd met cartouches. Er zijn geen deuren; de welkomsthal is open en er heerst, door het hele jaar heen, een aangename temperatuur.
Op het plein voor de ingang vind je de 'Hangende Obelisk'. Als je hieronder staat kun je binnenin de obelisk kijken en de zeldzame cartouche zien met de naam van farao Ramsis II. 3500 jaar is dit verborgen geweest en ook nu nog is het afgedekt en moeten we even wachten tot de officiële opening van het GEM ...
Uiteraard staan we ook stil bij hét pronkstuk van de hal: het 11 meter hoge beeld van farao Ramsis II dat jarenlang op het plein voor het centrale Ramsis treinstation in Cairo heeft gestaan. Het beeld had flink te leiden van de luchtvervuiling en is in 2006 verhuisd naar een voorlopige plek in Giza. Ik herinner me de beelden van deze monumentale Ramsis dat door de stad werd getransporteerd nog goed. Het was een enorme operatie die in 2018 nogmaals werd ondernomen om deze grootste farao aller tijden naar zijn uiteindelijke plek in het GEM te brengen.. Net als in zijn indrukwekkende tempel in Abu Simbel, in het uiterste zuiden van het land, is Ramsis II zo geplaatst dat ook hier op dezelfde twee dagen per jaar de zon precies op zijn gezicht valt …
De achterzijde van het gebouw is van glas. Ook hier staat een standbeeld van Ramsis II, en dit dateert uit de latere, Ptolemeïsche tijd.
Het GEM zal het grootste museum ter wereld zijn dat gericht is op één beschaving en er zullen heel veel nog niet eerder vertoonde artefacten te zien zijn.
Mira vertelt dat er ruim 100.000 schatten in het museum te zien zullen zijn, waaronder de hele inhoud (5000 stukken!) van het graf van farao Toetankhamon. Toet’s mummie, die nu nog in zijn graf op de West Bank in Luxor ligt , zal ook naar Cairo worden overgebracht. De stukken zullen worden getoond in de volgorde waarin ze in 1922 door Howard Carter in de tombe werden gevonden.
De 4.600 jaar oude houten zonneboot van farao Cheops (Khufu) zal eveneens te bewonderen zijn in het GEM. Men probeert Egyptische schatten die ooit gestolen zijn, of geschonken zijn aan het buitenland terug te krijgen. Of de beroemde buste van Koningin Nefertiti en de Steen van Rosetta in de toekomst ook in het GEM te zien zullen zijn is nu nog onbekend.
In de expositieruimtes is een enorme glaswand waarbij je ’n prachtig uitzicht hebt op de piramides, aldus Mira. Dit kunnen we nu helaas nog niet met eigen ogen bewonderen.
Behalve de reeds genoemde winkels en horeca zijn er ook tentoonstellingszalen, ‘n congrescentrum met 3D-scherm, ’n kindermuseum en educatieve ruimtes. Er zijn ondergrondse laboratoria en conservatieruimtes.
Na de tour loop ik nog wat rond in de vrij lege hal. De ‘Grand Egyptian Museum Gift Shop’ heeft mooie, veel handgemaakte producten en trekt nu al veel bezoekers. Bij sommige horecagelegenheden zitten wat mensen op de terrasjes; bij de meeste zaken echter kijkt het personeel vol verlangen uit naar klanten.
De hamvraag blijft …. wanneer wordt het museum geopend? Het is al een paar keer uitgesteld en in het begin van dit jaar (2023) ging het gerucht dat dit in de laatste maanden van dit jaar toch echt wel zou gebeuren. De opening zal in ieder geval ’n groots spektakel zijn waarbij heel wat komt kijken. Zo worden gasten van over de hele wereld uitgenodigd en moet hun veiligheid gewaarborgd zijn. Zou er gewacht worden totdat ook de infrastructuur helemaal klaar is?
We wachten vol spanning af. Tot die tijd kan het oude Egyptische Museum nog gewoon bezocht worden. De schatten van Toetankhamon waaronder zijn beroemde gouden doodsmasker, zijn hier nog te bezichtigen. Zodra deze worden weggehaald uit het oude Egyptian weet je dat het nog ’n kwestie van dagen is dat het GEM opengaat …
©Esther van Raaij
December 2023
Als het GEM straks opengaat zullen we een bezoek hieraan, met Engelssprekende gids, uiteraard in onze programma's opnemen. Bekijk alvast onze rondreizen door Egypte.