Fotoreis Jordanië, voorbereidende reis. Robert's reisblog

In april 2014 was reisfotograaf Robert van Sluis in Jordanië om de eerste fotoreis voor te bereiden. Er komt namelijk heel wat bij kijken als je zo'n reis organiseert. Wat is de beste tijd om te gaan, waar en wanneer precies is de sterrenhemel op haar mooist, wat zijn de meest interessante en fotogenieke plekken, hoeveel tijd breng je door op elke plek, etc. Zie hier zijn verslag, vergezeld van -uiteraard- prachtige foto's.

15-05-2014

You need a Fairuz in the morning

Inmiddels ben ik zo’n 5 dagen terug in Nederland, rijkelijk getrakteerd op groen, wolken en vooral regen! De koffers zijn uitgepakt, de kleren gewassen, maar het roze zand van Wadi Rum blijft uit kleine hoekjes en gaatjes komen.

Als je in Jordanië ’s morgens autorijdt, dan vind je op de radio gegarandeerd één zender die tot 10 uur alleen muziek draait van de Libanese zangeres Fairuz. Voor de Jordaniërs is Fairuz ochtendmuziek, of, zoals een taxichauffeur het tegen me zei: "You need a Fairuz in the morning". Hier thuis, met de foto’s 2x gebackupped, is het afwerken begonnen. Met een glaasje thee erbij en met Fairuz in the morning, kan ik me geen beter begin van de dag voorstellen! Inmiddels zijn we samen met Saffraan Reizen begonnen aan het schrijven van het programma voor de fotoreis naar Jordanië in november 2014.

09-05-2014

If anybody want to take some nice pictures, I show you the place

Het historische hart van Amman wordt gevormd door de Citadel, één van de zeven heuvels waarop Amman is gebouwd. Op de Citadel, een belangrijke toeristische trekpleister, vind je sporen van Byzantijnse, Romeinse en uiteraard ook islamitische periodes. Je kunt de plek bezoeken met behulp van zeer goed geïnformeerde gidsen, die je ook helpen met je fotografie. "If anybody want to take some nice pictures, I show you the place". Gelukkig kun je er ook zelf rondwandelen, op zoek naar hoe het leven van vandaag zich op de ruïnes van het verleden ontvouwt.

In Amman vind je een groot aantal moskeeën, wiens oproepen tot gebed vijf keer per dag over de heuvels klinken. Een van de meest moderne, ook voor bezoekers ontvankelijke moskee, is de King Abdullah moskee, waarvan de kolossale koepel en gebedszaal ruimte biedt aan 7000 bezoekers. Maar soms is één bezoeker voldoende.

Aan de voet van de Citadel bevindt zich het oude centrum van Amman, met zijn bonte verzameling markten, winkels en winkeliers. Je vindt er alles, van Palestijns vruchtensap tot risqué ondergoed, van parfum tot juwelen.

En als je dorst hebt, is er altijd een rondwandelende verkoper die je kunt aanschieten voor een kopje thee.

Ook in de avond ligt het leven in Amman op straat. De groente- en fruitmarkt is nog open en ook in de vele stalletjes langs de kant van de weg worden nog zaken gedaan. Het is soms even wachten, maar uiteindelijk komt een foto soms gewoon letterlijk voorbij lopen.

De meeste Jordaniërs gaan graag op de foto, als je het ze even vraagt. Vaak ontvouwt zich daarmee een gesprekje half in het Engels, half in het Arabisch, en voor 100% glimlach. Als je wat blijft hangen, dan merk je dat ze eigenlijk ook graag foto’s maken van elkaar!

Vandaag is het vrijdag, mijn laatste dag in Jordanië en een lekker zonnetje verwarmt mijn hotelkamer. Nog één wandeling door de stad, camera in de hand. Ik weet zeker dat ik bij mijn volgende glaasje muntthee, waar dan ook ter wereld, de legendarische gastvrijheid van Jordanië en haar inwoners weer zal proeven. Welcome to Jordan!

07-05-2014

I give you 15 minutes

Welkom in Petra, de oude stad in de rotsen, en met zo’n 600.000 bezoekers de topattractie van Jordanië. De meeste ervan komen in grote tourgroepen en worden in rap tempo langs de verschillende punten geleid. Gelukkig kan ik de tijd nemen om te kijken hoe dingen zich ontvouwen, zoals wanneer een Zuid-Afrikaanse moslim man en zijn drie vrouwen een kijkje komen nemen bij de Treasury.

Petra wordt bevolkt door de bedoeïenen, waarvan zo’n 3000 hun huis hebben in een dorpje vlakbij. Sommige bedoeïenen wonen in de vele grotten die Petra telt. Waar je ook komt, een glaasje thee wordt zó voor je gezet. Ik zeg daarop altijd ja, je weet nooit wat daar weer uit voortkomt. Soms krijg je bij je thee een speciale sigaret aangeboden (mmm, nee dank je, ik blijf liever scherp!), soms muziek.

Aan het westelijke einde van Petra ligt het Monastery. De gevel ervan is bijna 50 m. hoog en net als de Treasury rechtstreeks uit de bergwand gehakt. De 800 treden tellende beklimming van de heuvel ernaartoe wordt beloond met prachtige uitzichten over de Wadi Araba kloof, maar de kroon is wel de fotografie vanaf het dak van het Monastery. Pas dan krijg je een gevoel voor de schaal van het bouwwerk.

Aan het einde van de dag sterft Petra een beetje uit. De toeristen zijn weg, de zon gaat onder, de wind steekt op. Soms lijkt het alsof je als fotograaf de hele dag op zoek bent naar foto’s, maar het komt ook voor dat je zomaar een foto kado krijgt. Terwijl ik een colaatje zit te drinken, ontvouwt zich in een minuut een kleine zandstorm waar ik gelukkig, met camera in de aanslag, dat wél, getuige van was.

Op de weg terug valt de duisternis snel. Op een enkel zaklampje na lijk ik de enige bezoeker van Petra. Ik stel mijn camera op bij de Treasury voor een foto die ik op mijn wishlist had staan, totdat de bewaking komt. Gelukkig zijn sommige dingen gewoon bespreekbaar en het antwoord is "I give you 15 minutes".

05-05-2014

Mohammed from the mountains in Petra, put me on Facebook, make me famous

Hoe makkelijk het is om iemand te portretteren in Jordanië hangt heel erg af van de persoon, de plaats waar je bent en hoe je het vraagt. Soms is het andersom en hoef je alleen maar met een camera om je nek ergens te arriveren, en word je al gevraagd of je een portret wil schieten. Welkom bij Mohammed ‘from the mountains in Petra’, die maar al te graag op de foto wil en liefst z’n portret overal verspreid ziet: "Put me on Facebook and make me famous!"

Mohammed praat graag en veel, en dat in 7 talen! Hij vertelt honderduit over z’n vrouwen, z’n familie en z’n levensverhaal, onderwijl de portretsessie regisserend met "Make it fast, come on, make it happen man!".

Als de volgend groep toeristen arriveert schiet Mohammed in zijn verkoopmodus: "Wanna buy a present for the lady? Lady chooses, man pays! Or, for the secretary, the mistress..."

Mannen wordt een eivormige steen aangeboden, een zogenaamd kamelenei, waar je 3 maanden op moet zitten en dan komt er een kameel uit. Zit je er vier maanden op, dan komt er een tweelingkameel uit! Voor de vrouwen is er gelukkig ook nog een pistool met zes kogels. Mis je je man één keer, dan kun je het nog vijf keer proberen.

Je vindt Mohammed in Petra bij de Urn Tombe. "Make me famous, put me on Facebook", dus deel deze link zoveel mogelijk, liefst uiteraard op Facebook. Deel de Facebook link anders hier: (https://www.facebook.com/rvsphg).

02-05-2014

Dinner the fox

Een vier uur durende busrit vanaf Amman bijna naar Aqaba en drie korte liftstops verder ben ik aangeland in Diseh, aan de rand van de roze woestijn van Wadi Rum. In Diseh zijn verschillende kampen van waaruit jeep excursies worden gemaakt naar de omliggende woestijn. Aan de hand van een paar kaarten en lokale kennis stippelen we een route van twee dagen uit waarbij de meest interessante plaatsen aan bod komen.

Wadi Rum herbergt verschillende canyons, sommige met water, sommige breed, sommige heel smal. Met de zon een groot deel van de dag hoog aan de hemel stroomt het licht bijna als water van boven langs de rotsen.

Wadi Rum herbergt verschillende canyons, sommige met water, sommige breed, sommige heel smal. Met de zon een groot deel van de dag hoog aan de hemel stroomt het licht bijna als water van boven langs de rotsen.

De nachtelijke hemel van Wadi Rum is bezaaid met duizenden sterren. We hebben onze trip gepland rondom de nieuwe maan, om hier zoveel mogelijk van te profiteren. De nacht in de woestijn heeft zo zijn eigen ritme. ’s Middags is er veel wind en het opgeblazen stof komt pas vroeg in de ochtend tot rust zodat de Melkweg zichtbaar wordt.

Met een beetje geduld, geëxperimenteer en hulp van Adel, ‘Mr. Flash’, maken we van de nachtwoestijn een canvas waarop we schilderen met licht. We zien de woestijn en haar onvergetelijke vormen letterlijk in een ander licht.

Bij het avondkampvuur horen we in de duisternis van de woestijn het geblaf van een aantal vossen. Het lijkt Adel een goed idee om de restjes van ons avondmaal buiten te zetten: ‘Dinner the fox’. ’s Morgens blijkt dat de vos inderdaad van het diner genoten heeft en zelfs de auto doorzocht heeft op een toetje. Met als gevolg dat ons ontbijt is aangevreten! Gelukkig is het een gebruik onder de bedoeïenen dat we zó bij een ander kamp kunnen aanschuiven en daar van een heerlijk ontbijt kunnen genieten.

Nu, dagen later, komt het roze zand van Wadi Rum nog uit mijn broekzakken, mijn oren, haren en de gleufjes van mijn camera. Het in- en uitzoomen gaat gepaard met een licht zanderig geluid, maar dat houdt de herinnering alleen maar langer vast!

29-04-2014

Into this space, life will come

De Amerikaanse fotograaf Joel Meyerowitz gaat al jaren de straten van New York in om het leven in de straat vast te leggen. Het zet een voet in de stroom van het leven, en ‘Into this space, life will come’. Hij bouwt hiermee verder op het werk van de Franse fotograaf Henri Cartier Bresson, die de fotografische mogelijkheden van veel situaties inzag, om vervolgens te wachten tot het leven in de scene stapte.

De Romeinse ruïnes van Jerash strekken zich uit over een gebied van bijna drie bij drie kilometer. Ze herbergen een zeer goed bewaard gebleven theater met een fenomenale akoestiek, waar het een kwestie van tijd was tot iemand het tweeduizend jaar oude podium betrad om bijvoorbeeld een gedicht voor te dragen.

De Engelse militaire invloed in Jordanië heeft geleid tot de import van de Schotse doedelzak, die veel gebruikt wordt in het Engelse leger. Ook vandaag de dag nog vinden er optredens van doedelzakspelers plaats.

Jordanië heeft een rijke historie en in haar rol op een kruispunt van beschavingen telt haar bevolking vele invloeden. Je vindt er Palestijnen, bedoeïenen, zigeuners, Syriërs, Druzen en nog allerlei andere bevolkingsgroepen. Twee dingen verbindt hen allemaal: gastvrijheid en vriendelijkheid. Een kleine selectie van mijn ontmoetingen tot nu toe:

En, omdat het in Nederland inmiddels Koningsdag is geweest, nog een dubbelportret, mét de vorige koning van Jordanië in het groot op tapijt.

26-04-2014

With artists we cannot speak

"With artists we cannot speak", daarmee neemt Hassan de taxichauffeur afscheid. Hij heeft me net gevraagd of ik geen water mee moet nemen voor het bezoek aan de Romeinse ruïnes in Jerash, maar ik vertel hem dat ik mijn handen al vol heb aan camera en statief en niet ook nog anderhalve liter water mee wil nemen. Ik moet een beetje vrij kunnen bewegen en snel kunnen reageren als het nodig is. Hij lacht erom en wenst me veel plezier. Ook mijn camera zou soms wat water kunnen gebruiken, of in ieder geval een schoonmaakbeurt. Jordanië kent vrij weinig neerslag, waardoor alles permanent bedekt is met een laagje stof. Soms, ’in the heat of the moment’ vergeet je dan dat je eigenlijk best stoffige handen hebt als je je camera aan het bedienen bent.

In de heuvels van centraal Jordanië is een groot aantal warm water bronnen. Bij Hammamat Ma’in komen er twee in grote watervallen naar beneden. Vroeger was dit een openbare badplaats, maar inmiddels is het omgetoverd tot een eerste klas resort. Voor veel Jordaniërs op donderdagmiddag, het begin van het weekend, een ideale plek om te baden. Het water is behoorlijk warm en met een buitentemperatuur van 36 graden doet de sfeer daar bijna tropisch aan!

Voor heerlijke verkoeling kun je beter terecht in het Mujib Biosphere Reserve, waar fris water door een smalle canyon de Dode Zee in stroomt. De waterstand in de canyon wordt gereguleerd via de dam bovenin de Wadi Mujib Canyon, en in het voorjaar is het een ideale canyon voor het zogenaamde canyoneering: met een zwemvest door water waden en zwemmen en watervallen op en af. Met als eindpunt een stortbad onder een 18 meter hoge waterval!

Verder ten zuiden van Wadi Mujib zijn er verschillende canyons die in het gouden licht van het eind van de middag in de meest prachtige kleuren geel en oranje oplichten. Omdat hier, in tegenstelling tot Jerash, geen water verkrijgbaar was, heb ik de anderhalve liter toch maar wel meegenomen. De muren van de canyons staan er al duizenden jaren en supersnel reageren is hier niet zo heel hard nodig.

25-04-2014

Het oog van de storm

"Why you not have breakfast?", vraagt Mostafa, de nachtportier, als ik om 5.15 het hotel verlaat. "Omdat ik op weg ga voor het mooie licht", vertel ik hem, terwijl hij zijn eerste sigaret van de dag op steekt. De oostelijke horizon wordt al snel warm oranje als ik met de zoete klanken van de Libanese zangeres Fairouz over de King’s Highway richting Wadi Mujib, de Grand Canyon van Jordanië, rijd. Het is even wachten in de frisse ochtendwind, maar dat wachten wordt uiteindelijk beloond als de zon over de rand komt.

De afdaling naar de bodem van de canyon is zo’n kilometer lang en gaat aan de overzijde weer steil omhoog. Daar heeft Sami een theestalletje en serveert muntthee ("fresh from this morning!") met het beste uitzicht over de canyon. Hij noemt Jordanië het oog van de storm: ondanks dat het in de landen eromheen erg onrustig is, is het in Jordanië voor toeristen een goed land.

De King’s Highway van Wadi Mujib naar Karak is vrij vlak en leidt door een serie op elkaar lijkende plaatsjes. Karak is plots heel anders: veel groter, drukker en het ligt op een aantal steile heuvels. Op één daarvan bevindt zich het kasteel van Karak, van buiten duidelijk een ruïne, maar van binnen een labyrinth aan gangen en zalen, met prachtig gevarieerd licht door de schiet- en luchtgaten in de metersdikke muren en plafonds. Fotografie betekent dan officieel schrijven met licht, maar schrijven met licht en schaduw  is nog veel leuker!

Vanaf Karak leidt een zigzaggende weg de bergen af, richting de Dode Zee. Ik daal meer dan een kilometer tot 400 m. beneden zeeniveau. Als ik de auto parkeer en de deur open, komt een muur van hitte mijn airco-koelkast binnenstromen. De vage geur van rottend hout en de vele vliegen maken de verkenning van de zoutafzettingen aan de rand van de Dode Zee een, hoe zal ik het zeggen, een gepast intensieve activiteit.

Een laatste blik over de perfect spiegel van de Dode Zee brengt me weer terug de berg op in Madaba. Het is bijna weekend, en dat betekent dat de waterpijpen volop roken, in appel, aardbei en kersensmaak, met het laatste avondmaal op de achtergrond.

22-04-2014

Welcome to Jordan!

Queen Alia Airport, 2 uur in de ochtend. Alle bagage is van de band, alleen die van mij nog niet. Of ik mee wil gaan naar een klein kantoortje. Daar ligt inderdaad mijn rugzak, klaar voor inspectie. ‘There is something inside that looks like a weapon’. Inderdaad, mijn statief. Gelukkig is de stemming zo midden in de nacht nog prima: "Welcome to Jordan!", een grote glimlach en ik kan door naar het hotel.

Het ochtendlicht in het compacte, mediterraan ogende centrum van Madaba is overweldigend. Madaba herbergt verschillende kerken met religieuze mozaïeken, die druk worden bezocht door veelal Italiaanse groepen. De kunst van het mozaïeken leggen wordt nog steeds onderwezen aan een van de mozaïekscholen, zodat de eeuwenoude traditie kan blijven voortbestaan.

Afdalend vanaf de heuvels richting Dode Zee ontmoet ik bij 'Ayn Musa (de bron van Mozes) een familie uit Madaba, die de koelte en schaduw van de grot gebruiken voor een picknick. Welcome to Jordan: ik word meteen uitgenodigd om mee te eten, er is kip, friet en grote broden met pittige tomatensaus, afgetopt met een cola. Aan gastvrijheid geen gebrek! De vele kinderen vermaken zich prima met het rondspattende water, kippepootjes in de hand.

Aan de oostkant van de Dode Zee, met een fantastisch uitzicht, ligt het toepasselijk genaamde Dead Sea Panorama Complex: een amphitheater, museum en een geweldig restaurant. Met een buitentemperatuur van 28 graden celsius is er geen betere manier dan de dag af te sluiten met een selectie koude mezze (voorgerechten). Welcome to Jordan!

15-04-2014

Een goede voorbereiding is het halve werk

Camera’s, batterijen, laders, geheugenkaartjes, last-minute aankopen, boeken, research. Met nog een kleine week te gaan voor mijn vertrek naar Jordanië, ligt mijn studio vol met spullen, zit mijn hoofd vol met ideeën en bereis ik het internet, speurend naar fotografische inspiratie.

Zo’n 10 jaar geleden was ik voor het eerst in Jordanië, met een analoge camera in mijn hand, geladen met Fuji Velvia film. Dia’s, dozen vol schoot ik, en bouwde gestaag aan een groot archief. Heerlijk om die in de voorbereiding van deze reis nog een keer voorbij te zien komen!

Wat komt er zoal kijken bij de voorbereiding van een fotoreis naar Jordanië?

Reisgidsen

Op mijn tafel ligt al weken een stapel reisgidsen. Geen enkele daarvan is compleet; iedere reisgids heeft zijn eigen interpretatie van het land. Sommige gidsen zijn geschreven voor culturele reizen, andere meer voor avonturiers of voor backpackers. Door verschillende gidsen door te nemen kan ik een programma samenstellen dat interessant is voor fotografen, op zich weer een subgroep onder de reizigers.

Internet

Naast het lezen van reisgiden is natuurlijk informatie op internet onmisbaar. Reisgidsen worden om de paar jaar opnieuw ge-researched en vernieuwd, terwijl informatie op internet vaak actueler (maar niet per se nauwkeuriger) is. Een goede bron van informatie die ik vaak raadpleeg is het Thorn Tree Forum van Lonely Planet of Trip Advisor.

Foto’s van anderen

Om mijn hoofd te vullen met inspirerende beelden kijk ik graag naar het werk van andere fotografen. Dit geeft me zicht op welke locaties interessant kunnen zijn voor fotografen, maar ook wat er op verschillende locaties mogelijk is en wat er nog niet gedaan is. Het is voor fotografen altijd weer een uitdaging om hun eigen creatieve grenzen te verleggen, maar ook om aan de bestaande beelden van een plaats iets nieuws toe te voegen. Ik begin mijn zoektochten vaak bij Getty Images of Alamy, maar kijk ook naar meer journalistiek werk zoals van Ton Koene of Chris de Bode.

Shoot list

Uit al dat vooronderzoek komt uiteindelijk een zogenaamde shoot list, dat is een lijst met locaties en foto’s die ik graag zou willen maken. Dat geeft me tijdens het fotograferen houvast: ik kan zien wat ik al geschoten heb, waar ik nog meer van moet schieten, maar ook of de verschillende onderwerpen evenredig vertegenwoordigd zijn in mijn collectie. Zo’n shoot list wordt tijdens de reis vaak nog aangepast, ik heb altijd een notitieboekje bij me om nieuwe ideeën op te schrijven en uit te werken. Naast de shoot list werk ik ook met een wish list. Dat is een lijst met foto’s die ik nog niet eerder gezien heb, die technisch wat ingewikkelder zijn, maar wel een mooie uitdaging om te realiseren.

Praktisch

Om ter plekke zo min mogelijk tijd te verdoen met het zoeken naar juiste locaties, maak ik gebruik van de app The Photographer’s Ephemeris, waarmee ik de tijden van de opkomst en ondergang van zon en maan kan bepalen. Daarnaast laat de app ook zien waar de zon of maan staat ten opzichte van mijn positie, zodat ik weet waar ik moet zijn voor het beste zicht. Gelukkig is Jordanië gezegend met vrij stabiel en zonnig weer, de enige factor die wat roet in het eten kan gooien is stof in de lucht.

Check list

Met al deze dingen in mijn achterhoofd is het tijd voor de laatste check list, de apparatuur. Deze lijst is onderverdeeld in verschillende categoriën, zoals camera’s, lenzen, laders, etc., zodat ik precies kan afvinken wat er mee gaat en of ik het al ingepakt heb. Omdat ik regelmatig dit soort trips onderneem, is het heel handig om zo’n complete lijst te hebben. Het kan zijn dat ik niet alles meeneem, maar dan kan ik in ieder geval zien of ik het gecheckt heb of niet. Uiteraard zorg ik ervoor dat alles goed verzekerd is, omkiepen in de Dode Zee is maar zo gebeurd! Yallah en in sha’ Allah Een goede voorbereiding is belangrijk, maar ik zorg er wel voor dat er nog ruimte is voor inspiratie ter plekke: iemand die nog een goede kloof weet, een mooi winkeltje, een prachtig uitzichtpunt, wie weet wat ik nog tegen kom, in sha ’Allah (met Gods wil). De beste momenten op een fotoreis komen voor mij nog altijd voort uit contact met de lokale bevolking, en daar laat ik me het liefst door leiden.

Nog een paar dagen, de spullen gepakt, de laatste dingen afgerond. Batterijen opgeladen en bijna tijd voor vertrek: Yallah! (let’s go!)

15-04-2014

Even voorstellen

In november 2014 organiseren wij samen met portret-, reportage- en reisfotograaf Robert van Sluis een fotoreis naar Jordanië. Robert is op dit moment in Jordanië om de voorbereidingen te treffen voor deze reis. Hij bezoekt de plaatsen die we in november ook gaan bekijken en stelt het fotografische programma samen. Op deze pagina post hij materiaal van de voorbereidende reis. Reizen jullie mee?

©Robert van Sluis voor Saffraan Reizen

Zin om ook op reis te gaan naar Jordanië? Bekijk al onze rondreizen door het Hashemitische Koninkrijk.